आज काय अभ्यास करणार ?
प्रयोग आणि प्रयोगाचे प्रकार अभ्यास झाला असेल तर या प्रकरणावर आधारित टेस्ट सोडवा किंवा या प्रकरणाच्या नोट्स वाचा
प्रयोग आणि प्रयोगाचे प्रकार
All Important Points
प्रयोग आणि प्रयोगाचे प्रकार in Marathi Grammar is one of the important chapter for All Competitive Exams Like MPSC , Police Bharti , Talathi Bharti
Solve All the Important Questions of Marathi Grammar based on Topic : प्रयोग आणि प्रयोगाचे प्रकार. This is Marathi Grammar Test useful for MPSC , Police Bharti , Talathi Bharti , Van rakshak Bharti , Arogya Sevak Bharti , Post Bharti and Krushi Sevak Bharti
प्रयोग आणि प्रयोगाचे प्रकार या प्रकरणावर आधारित खालील प्रश्न सोडवा
Notes on Prayog ani Prayogache Prakar
प्रयोग म्हणजे काय ?
कर्ता कर्म आणि क्रियापद यांच्यात जो संबंध असतो त्याला प्रयोग असे म्हणतात.
कर्ता – वाक्यात जो क्रिया करतो तो कर्ता असतो
कर्म – वाक्यातील क्रिया ज्याच्यावर घडते ते कर्म असते.
कर्म असण्यावरून वाक्याचे पडणारे प्रकार –
काही वाक्यात कर्म असते – त्यांना सकर्मक वाक्य म्हणतात
काही वाक्यात कर्म नसते – त्यांना अकर्मक वाक्य म्हणतात
प्रयोगाचे प्रकार का पडले?
वाक्यातील क्रियापद हे कर्त्यानुसार, कर्मानुसार किंवा दोघांनुसार बदलते किंवा नाही यावरून प्रयोगाचे प्रकार पडले आहे.
प्रयोगाचे 3 मुख्य प्रकार आहेत.
- कर्तरी प्रयोग
- कर्मनी प्रयोग
- भावे प्रयोग
कर्तरी प्रयोग –
वाक्यातील क्रियापद जर कर्त्यानुसार बदलत असेल तर तो कर्तरी प्रयोग असतो.
अशा वाक्यात कर्म आहे की नाही यावरून या प्रयोगाचे 2 उप प्रकार पडतात.
सकर्मक कर्तरी प्रयोग
या वाक्यात कर्म असते
उदा.
- राम आंबा खातो
- निशा चित्र काढते
अकर्मक कर्तरी प्रयोग
या वाक्यात कर्म नसते
उदा.
- मला काकडी आवडते
- विमान वर उडाले
कर्मणी प्रयोग –
वाक्यातील क्रियापद जर कर्मानुसार बदलत असेल तर तो कर्मणी प्रयोग असतो.
नवीन कर्मणी प्रयोग
कर्त्याकडून क्रिया घडली आहे असा उल्लेख असतो.
उदा
- मुलांकडून खिडकी फुटली
- शाळेकडून सर्व विद्यार्थ्यांचा सन्मान करण्यात आला.
समापन कर्मणी प्रयोग
क्रिया पूर्ण झाली आहे असे दर्शवलेले असते
- रवीचा अभ्यास करून झाला
- निलेशचे सर्व कामे करून झाले
शक्य कर्मणी प्रयोग
या प्रयोगातून शक्यता, सामर्थ्य, इच्छा, अपेक्षा या गोष्टी व्यक्त होतात.
- आजीला आता चालवते
- मला पुढे बोलावले जाणार नाही
पुराण कर्मणी प्रयोग –
हा प्रयोग मराठीत कमी वापरला जातो कारण संस्कृत जर्मनी प्रयोगा नुसार हा प्रयोग घेतला आहे.
- नळे इंद्रासी असे बोलिजेले
भावे प्रयोग –
प्रयोगातील क्रियापद कर्ता आणि कर्म या दोघांनुसारही बदलत नाही. या प्रयोगाचे दोन उपप्रकार पडतात.
सकर्मक भावे
वाक्यात कर्म असते
- भीमाने हत्तीला ओढले
- शिक्षकाने विद्यार्थ्याला बोलावले
अकर्मक भावे
वाक्यात कर्म नसते
- त्याने जेवून घ्यावे
- सुरेशने सर्व सांगावे
प्रयोग आणि प्रयोगाचे प्रकार – Question Set
Test on Prayog ani Prayogache Prakar
किती मार्क्स मिळाले मित्रांनो ? तुमचे मार्क्स पटापट कंमेंट करून सांगा – बघू कोणाचा किती अभ्यास झाला आहे ?
10