मराठी व्याकरणात वाक्याच्या प्रकारांची तीन प्रकारे विभागणी करता येते –
- अर्थावरून पडणारे प्रकार वाक्याचे प्रकार
- विधानाच्या संख्येवरून पडणारे वाक्याचे प्रकार
- क्रियापदाच्या रुपावरुन पडणारे वाक्याचे प्रकार
अर्थावरून पडणारे प्रकार :
वाक्य नेमके कोणता अर्थ व्यक्त करते यावरून वाक्याचे खालील प्रकार पडतात
- विधानार्थी वाक्य
- प्रश्नार्थक वाक्य
- उद्गारार्थी वाक्य
- होकारार्थी वाक्य
- नकारार्थी वाक्य
विधानार्थी वाक्य –
हे वाक्य माहिती सांगणारे वाक्य असते. या वाक्याची सुरुवात कर्त्याने होते आणि शेवटी एक पूर्णविराम असतो
उदा –
- विशाल शाळेत गेला
- सरिता गाणे म्हणत आहे
प्रश्नार्थक वाक्य –
ज्या वाक्यात प्रश्न विचारलेला असतो त्या वाक्याला प्रश्नार्थक वाक्य असे म्हणतात. वाक्याच्या शेवटी प्रश्नचिन्ह असते.
उदा –
- रमेश कुठे गेला आहे?
- आज कोणता वार आहे?
उद्गारार्थी वाक्य –
या वाक्यातून भावना व्यतित होत असतात. या वाक्यात उद्गारवाचक चिन्ह वापरलेले असते.
उदा –
- अरे वा ! काय छान गाणे गायले आहे तू !
- अरेरे! असे शब्द तू बोलायला नको होते.
होकारार्थी वाक्य –
यांना करणरुपी वाक्य असे सुद्धा म्हणतात कारण यातून होकार दर्शवला जातो.
उदा.
- मी तुम्हाला माहिती देणार आहे
- सशाला गाजर आवडतात
नकारार्थी वाक्य –
यांना अकरणरुपी वाक्य असे देखील म्हणतात कारण हे वाक्य नकार दाखवणारे असतात.
उदा.
- मला तुमची मदत नको आहे.
- कधी कोणाला फसवू नये.
विधानाच्या संख्येवरून पडणारे वाक्याचे प्रकार :
वाक्यात असणारे विधाने किती आणि कोणत्या प्रकारचे आहे याचा विचार करून वाक्याचे खालील प्रकार सुद्धा पडतात
- केवल वाक्य
- संयुक्त वाक्य
- मिश्र वाक्य
केवल वाक्य –
ज्या वाक्यात एक उद्देश आणि एकच विधेय असते त्या वाक्याला केवल वाक्य म्हणतात. या वाक्यात एकच मुख्य क्रिया घडलेली असते.
उदा.
- आज सर्वांनी बाहेर पडायला हवे.
- दार उघडुन अनिकेत रस्त्यावर आला.
संयुक्त वाक्य –
प्रधानत्वसूचक उभयान्वयी अव्ययाने दोन किंवा अधिक केवल वाक्य जोडून संयुक्त वाक्य तयार होते. या वाक्यात एकापेक्षा जास्त क्रिया असतात.
उदा.
- पैसे मिळाले आणि बँक बंद झाली
- या वर्षी पाऊस चांगला पडला पण म्हणावे तसे उगवले नाही.
मिश्र वाक्य –
या मध्ये एकापेक्षा अधिक वाक्य गौणत्वसूचक उभयान्वयी अव्ययाने जोडलेली असतात मात्र या प्रकारच्या वाक्यात मुख्य वाक्य एक आणि गौण वाक्य अनेक असतात.
उदा.
- जेव्हा पैसे मिळाले तेव्हाच भीमा उठला
- आजोबा लवकर झोपले कारण आज ते खूप दमले होते.
क्रियापदाच्या रुपावरुन पडणारे वाक्याचे प्रकार :
वाक्यात वापरलेले क्रियापद कसे आहे यावरून सुद्धा वाक्याचे प्रकार पडतात. ते पुढील प्रमाणे आहे.
- स्वार्थी वाक्य
- आज्ञार्थी वाक्य
- विध्यर्थी वाक्य
- संकेतार्थी वाक्य
स्वार्थी वाक्य –
ज्या वाक्यातील क्रियापद फक्त माहिती सांगते आणि काळ दर्शवते ते वाक्य स्वार्थी वाक्य असते.
उदा.
- कृष्णा बसला आहे.
- रीमा अभ्यास करत होती.
आज्ञार्थी वाक्य –
ज्या वाक्यातील क्रियापद हे आज्ञा दाखवते ते आज्ञार्थी वाक्य असते. लक्षात घ्या – मोठ्यांना सांगितलेले काम सुद्धा व्याकरणात आज्ञा समजली जाते.
उदा.
- विष्णू गुपचूप जागेवर बस.
- पप्पा, मला पुस्तक घेऊन द्या.
विध्यर्थी वाक्य –
या वाक्यातील क्रियापदामुळे कर्तव्य शक्यता इच्छा किंवा योग्यता यांचा बोध होत असतो. असे क्रियापद नेहमी ‘ वा वी वे ‘ अशा शब्दानी संपते.
उदा.
- मला आज तरी चांगले मार्क्स मिळावे
- गरिबांना मदत करावी
संकेतार्थी वाक्य –
या वाक्यांना जर तर चे वाक्य असे म्हणतात.
उदा.
- जर वीज गेली तर आजचा कार्यक्रम होणार नाही
- जेव्हा पैसे मिळतील तेव्हा काम सुरू होईल.
मित्रांनो वरील अभ्यास तुमचा पूर्ण झाला असेल तर या प्रकरणावर आधारित खालील प्रश्न सोडवून तुमचा अभ्यास तपासा… बघा तुमची किती तयारी झाली आहे तर?
वाक्य आणि वाक्याचे प्रकार या घटकावर आधारित महत्वाचे प्रश्न एकत्रित करून तयार केलेली ही मराठी व्याकरण टेस्ट सोडवा आणि येणाऱ्या परीक्षेत मराठी विषयात पैकीच्या पैकी मार्क्स मिळवा.
वाक्य आणि वाक्याचे प्रकार – Marathi Grammar TEST
आजच्या टेस्ट मध्ये तुम्ही किती मार्क्स मला कमेंट करून नक्की कळवा
खूप छान टेस्ट होती आजची . मी आपल्या टेस्ट दररोज देते . थँक यू मला फक्त ७ मार्क्स मिळाले पण माझा चांगला अभ्यास होत आहे टेस्टमुळे
12
Nice SCore
Best
Mastch test hoti , Aamhala ajun police bhartichya class madhe marathi shikavlele nahi tarihi mi majhya study madhun test sodavli aahe .
Aani mala 10 marks milale aahet
Tx a lot sir and mam🤗❤
9 marks milale
14/15
12/15
One queation missed
गूड स्कोअर. कोणता प्रश्न चुकला आहे?
11
व्हेरी गुड Nayana
11
14/15
12
. वैशाली तुमच्या प्रतिक्रियेसाठी धन्यवाद
असाच अभ्यास सुरू ठेवा
८मार्क्स मला मिळाले खूप छान practice होतेय
10 carect Answer
Excellent Job Vaishali
😇
10
13/15
Ho khup chhan test hoti mala pn 7 marks pAdale
15/11
15/13
Good one
१५/१५
Very Good रवी. पैकीच्या पैकी मार्क !
14 out of 15
11
13
Mala 13 marks milale khup chan
व्हेरी गुड साईनाथ, 13/15 हा खूप चांगला स्कोअर आहे
15/15 out of
Nice try, चुकलेले प्रश्न लक्षात ठेवा
14
Nice Study Vijay
14/15
Very Good Keep it up
14
14/15
15/15☺️
आशिष व्हेरी गुड.
15.
8 marks
नाईस ट्राय
9 Marks
15/15
Khup chan mam khup changla abhyas hot ahe maze pahile 1/2 question chukayche te ata paiki chya paiki yet ahet tyanks
15/15
13 marks
अजून कठीण पातळी हवी आहे.. व काही निवडक नेहमी येणारे प्रश्न घ्या जे ऐन परीक्षेच्या वेळी गोंधळ निर्माण करतात ही विनंती सर🙏🙏१५/१५
B S Khade, 15/15 हा खूप चांगला स्कोर आहे. तुमची या प्रकरणावर चांगली कमांड आहे हे यातून लक्षात येते. यापेक्षा आणखी कठीण प्रश्न लवकरच उपलब्ध करून दिले जातील.
याशिवाय तुम्ही मराठी विषयाच्या सर्व प्रकरणावरील मिक्स टेस्ट खालील लिंक वर क्लिक करून सोडवू शकता. या टेस्टमध्ये पैकीच्या पैकी मार्क घेणे कठीण जातं, तुम्ही ट्राय करून बघा – मराठी व्याकरण टेस्ट
11 mark
Very Good Amol
Mala 15 marks milale.test leval moderate hoti.
Manish, मराठी विषयाच्या आणखी कठीण टेस्ट सोडवण्यासाठी खालील लिंक वर क्लिक करा. – मराठी व्याकरण टेस्ट
10
नाईस ट्राय अश्विनी, मराठी विषयाच्या सर्व टेस्ट सोडवा. आणि अवघड वाटणारे प्रश्न लिहून घ्या
15/15 Nice questions
THANK YOU SO MUCH MYAM AND SIR PRACTICE IS BETTER
FIRST TIME SCORE 7 BUT NOT BAD
Khup chan madam
Thank u
१३/१५
Khup chhan
15/12
15/15
Khup chhan
15
15
14/15
12
10 marks
15/15
10
12
14/15 पडलेत पण खुप मस्त होते म्हणजे आधी अभ्यास म टेस्ट घाईमुळे 1 मार्क गेला
सर खूप छान अभ्यास होते.
15/11
13/15